Γιατί έχω ΔΕΠ-Υ;

Τα περισσότερα παιδιά, κάποια στιγμή, θα ζητήσουν να μάθουν το λόγο, για τον οποίο επισκέπτονται κάποιον θεραπευτή. Για κάποια παιδιά, η αιτία της ένταξής τους σε θεραπευτικό πλαίσιο, είναι προφανής. Για κάποια άλλα παιδιά, όμως, όπως αυτά με ΔΕΠ-Υ, θα χρειαστεί μια εκτενέστερη επεξήγηση, καθώς από μόνα τους δυσκολεύονται να αντιληφθούν τις δυσκολίες τους.

Η περιγραφή της ΔΕΠ-Υ μπορεί να γίνει με μία απλή, θετική και σύντομη συζήτηση, όπου θα εξηγείτε στο παιδί σας «τι είναι αυτό που έχει» και το λόγο για τον οποίο θα πρέπει να μπει στη διαδικασία της θεραπευτικής παρέμβασης.

Ένας άλλος τρόπος για να κατανοήσουν ευκολότερα τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ την ιδιαιτερότητα τους, είναι η δημιουργία ενός παραμυθιού ή μύθου που την περιβάλλει. Το παρακάτω παραμύθι μπορεί να ενημερώσει το παιδί για το τι είναι ΔΕΠ-Υ, να κατανοήσει κάποια χαρακτηριστικά του, να εντοπίσει τις διαφορές του σε σχέση με τα άλλα παιδιά και, παράλληλα, θα βοηθήσει τους γονείς να διαχειριστούν τους προβληματισμούς του παιδιού τους.

«Μια φορά και έναν καιρό, ήταν μια πόλη που την έλεγαν Ηρεμούπολη, γιατί όλοι οι άνθρωποι εκεί κινούνταν με αργούς και ήρεμους ρυθμούς. Όμως, μέσα σε αυτήν τη μονότονη και σχεδόν ανιαρή πόλη, υπήρχε ένα παιδάκι που ήταν ξεχωριστό…. ο Κινητούλης! Οι ικανότητές του ήταν μοναδικές, μπορούσε να τρέχει με ταχύτητα φωτός, ν’ αγγίζει τον ουρανό με ένα του μόνο άλμα και να σκαρφαλώνει μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα στο πιο ψηλό κτήριο της πόλης! Ο Κινητούλης ήταν πολύ περήφανος γι’ αυτά που μπορούσε να κάνει, το ίδιο και οι γονείς του! Όμως, υπήρχαν στιγμές που αυτή του η ενέργεια τον δυσκόλευε! Τα άλλα παιδιά δεν έπαιζαν πάντα μαζί του, γιατί δεν μπορούσε να περιμένει τη σειρά του, δεν άκουγε στους κανόνες, δεν μπορούσε να σταματήσει να κινείται και, πολλές φορές, από την βιασύνη του χαλούσε το παιχνίδι. Ακόμα και η δασκάλα του, που τον αγαπούσε πολύ και θαύμαζε το γρήγορο και κοφτερό μυαλό του, του έκανε παρατήρηση, πολλές φορές, γιατί σηκωνόταν τακτικά από τη θέση του, πείραζε τα υπόλοιπα παιδιά και δεν ήταν λίγες οι φορές που χρειάστηκε να τον επαναφέρει στο μάθημα, αφού το μυαλουδάκι του ταξίδευε έξω από το παράθυρο της τάξης σε αγώνες αυτοκινήτων. Έτσι, οι γονείς του, που ήθελαν να τον βοηθήσουν, αποφάσισαν να ζητήσουν βοήθεια από ειδικούς που ήξεραν να ρυθμίζουν αυτήν την ενέργεια. Έτσι, ο Κινητούλης, μέσα σε λίγο διάστημα, έμαθε πώς να διαχειρίζεται σωστά όλη αυτήν την ενέργεια που είχε μέσα του! Ποιες ασκήσεις τον βοηθούν για να συγκεντρώνεται την ώρα που είναι στην τάξη, τι τροφές θα πρέπει να τρώει που τον εξισορροπούν, και το σημαντικότερο…. πώς να μην χάνει το παιχνίδι του με τα υπόλοιπα παιδιά! Όλοι ήταν τόσο περήφανοι για αυτόν!»

Ωστόσο, οι γονείς θα πρέπει να είναι πλήρως ενημερωμένοι για το τι ακριβώς σημαίνει ΔΕΠ-Υ και σε ποια διαγνωστική κατηγορία ανήκει το παιδί τους.

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ), λοιπόν, αποτελεί μία από τις συχνότερες νευροαναπτυξιακές διαταραχές κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας. Η ΔΕΠ-Υ εμφανίζεται στο 5%-7% των παιδιών σχολικής ηλικίας και είναι συχνότερη στα αγόρια. Τα συμπτώματα που εμφανίζουν τα παιδιά που πάσχουν από τη διαταραχή αυτή, είναι συνήθως η υπερκινητικότητα, η παρορμητικότητα, καθώς και η διάσπαση προσοχής. Ωστόσο, ορισμένες φορές, τα παιδιά είναι πιθανόν να εμφανίσουν διάσπαση προσοχής χωρίς υπερκινητικότητα ή παρορμητικότητα. Πιο αναλυτικά:

•  Υπερκινητικότητα: το παιδί εμφανίζει έντονη ενεργητικότητα, που χαρακτηρίζεται άσκοπη, κινείται συνέχεια, μεταπηδά από τη μία δραστηριότητα στην άλλη, κάνει συχνά ζημιές, είναι ανυπόμονο, απαιτητικό και δυσκολεύεται να δεχθεί κανόνες.

• Παρορμητικότητα: το παιδί δεν έχει συναίσθηση του κινδύνου και φαίνεται ιδιαίτερα επιρρεπές σε ατυχήματα.

• Διάσπαση προσοχής: το παιδί παρουσιάζει δυσκολία στο να συγκεντρωθεί σε δραστηριότητες κατάλληλες για την ηλικία του, δεν εστιάζει σε λεπτομέρειες, δεν παρακολουθεί πάντα αυτά που του λένε, ξεχνάει ή χάνει συχνά τα πράγματά του. Η αδυναμία συγκέντρωσης αφορά, τόσο στα μαθήματα, όσο και σε «ευχάριστες» δραστηριότητες, όπως τα ομαδικά παιχνίδια, η ζωγραφική, οι κατασκευές, τα παζλ.

 Η ΔΕΠ-Υ σε ορισμένες περιπτώσεις συνυπάρχει ή δημιουργεί και άλλες δυσκολίες στο παιδί, όπως μαθησιακές δυσκολίες, διαταραχές λόγου, προβλήματα συμπεριφοράς, άγχος. Επομένως, η αντιμετώπισή της πρέπει να είναι εξατομικευμένη, για να προσαρμόζεται στις συγκεκριμένες ανάγκες του κάθε παιδιού και να περιλαμβάνει συνδυασμό θεραπευτικών παρεμβάσεων, όπου χρειάζεται. Είναι εξίσου σημαντικό να εμπλέκεται όλη η οικογένεια, για να γνωρίζουν τι συμβαίνει και με ποιο τρόπο θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της λύσης. Έτσι λοιπόν, η εργοθεραπεία, η ειδική αγωγή, η λογοθεραπεία, η ψυχοθεραπεία, η συμβουλευτική γονέων, μπορούν να φέρουν καλύτερα αποτελέσματα όταν συνδυάζονται.

Παρακάτω παρατίθενται ορισμένες δραστηριότητες που μπορούν οι γονείς να υιοθετήσουν προκειμένου να μειωθούν τα συμπτώματα της διαταραχής:

• Κόκκινο-πράσινο φανάρι. Φτιάξτε ένα φανάρι με κόκκινο και πράσινο χαρτόνι. Όταν θα σηκώνετε το κόκκινο, το παιδί θα πρέπει να μένει ακίνητο, ενώ, όταν θα σηκώνετε το πράσινο, θα μπορεί να τρέχει ή να περπατάει.
• Μουσικές καρέκλες.
• Διαδρομή εμποδίων μέσα στο σπίτι. Φτιάξτε μια μικρή διαδρομή όπου το παιδί θα πρέπει π.χ. να περάσει κάτω από την καρέκλα, να ανέβει στον καναπέ, να πηδήξει μέσα στα στεφάνια. Θα πρέπει να ξεκινάει από κάπου να παίρνει π.χ. ένα κομμάτι παζλ, να κάνει τη διαδρομή, να το βάζει στη σωστή θέση και να ξαναγυρίσει να πάρει το επόμενο.
• Ο βασιλιάς λέει. Ένας θα κάνει το βασιλιά, ο οποίος θα δίνει λεκτικές εντολές όπως: «Ο βασιλιάς λέει να πιάσεις με το δεξί χέρι τη μύτη και με το αριστερό το γόνατο ή να πηδήξεις 2 φορές και να κάνεις 3 στροφές γύρω από τον εαυτό σου.» και ο άλλος θα πρέπει να το εκτελεί.
• Πρόσεχε μην πέσει το μπαλόνι! Ξεκινάτε και χτυπάτε συνεχώς το μπαλόνι, προσέχοντας μην πέσει κάτω.
• Ασκήσεις χαλάρωσης 15 λεπτών. Το παιδί ξαπλώνει ανάσκελα, κλείνει τα μάτια και μετράμε μέχρι το 10 ή κάθεται οκλαδόν με τα χέρια στα γόνατα και προσπαθεί να μείνει ακίνητος για 10 δευτερόλεπτα ή ασκήσεις πάνω σε μεγάλη μπάλα ή μασάζ σε όλο το σώμα.
• Βάζετε μουσική, όταν χτυπάτε παλαμάκια γρήγορα χορεύει γρήγορα και έντονα, ενώ, όταν χτυπάτε αργά τα χέρια χορεύει με αργούς ρυθμούς.
• Κάνε ό,τι κάνω. Μίμηση κινήσεων. Παίρνετε διάφορες πόζες και προσπαθεί να σας αντιγράψει.

Βιβλιογραφία:

Στασινός, Δ. (2020). Η ειδική συμπεριληπτική εκπαίδευση 2027 (τρίτη έκδοση αναθεωρημένη). Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση