Πόσα και ποια είδη προσοχής υπάρχουν;

Τι ορίζουμε ως προσοχή;

Η προσοχή είναι μια ανώτερη εγκεφαλική λειτουργία, που βοηθά τον εγκέφαλό μας να επικεντρώνεται σε συγκεκριμένες πληροφορίες ή ερεθίσματα. Αποτελεί την αρχή για άλλες γνωστικές λειτουργίες, μιας και πρώτα δείχνουμε προσοχή σε κάτι και ύστερα το επεξεργαζόμαστε μέσω των πέντε αισθήσεων, ώστε να το αντιληφθούμε και να το κατανοήσουμε.

Γενικότερα, αναφέρεται στην ικανότητά μας να εστιάζουμε το μυαλό μας σε κάτι, είτε μέσω της παρατήρησης, είτε μέσω της ακρόασης, παραμένοντας συγκεντρωμένοι και προσηλωμένοι σε αυτό. Για παράδειγμα, μπορεί να είναι μόνο στιγμιαία, όπως όταν γυρίζουμε το κεφάλι μας αφού ακούσουμε έναν δυνατό θόρυβο ή μπορεί να είναι για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, όπως όταν παίζουμε ένα βιντεοπαιχνίδι.

Τύποι Προσοχής

Κατά τη διάρκεια των καθημερινών μας δραστηριοτήτων, υπάρχουν διάφοροι τύποι προσοχής που χρησιμοποιούμε, οι οποίοι ποικίλλουν ανάλογα με τις ανάγκες και τις περιστάσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε.

Διαρκής προσοχή (sustained attention): είναι η ικανότητα εστίασης σε μια συγκεκριμένη εργασία για ένα συνεχές χρονικό διάστημα, χωρίς να αποσπάται η προσοχή μας. Το επίπεδό της, συχνά, ποικίλλει αναλόγως της δραστηριότητας. Παραδείγματα διαρκούς προσοχής μπορεί να περιλαμβάνουν την ακρόαση διάλεξης, την ανάγνωση ενός βιβλίου, την αναπαραγωγή ενός βίντεο ή την επισκευή ενός αυτοκινήτου.

Επιλεκτική προσοχή (selective attention): είναι η ικανότητα να επιλέγουμε και να εστιάζουμε την προσοχή μας μόνο σε αυτό που θέλουμε, ανεξαρτήτως των παραγόντων ή των ερεθισμάτων που έχουμε γύρω μας. Οι περιπτώσεις όπου μπορεί να τη χρησιμοποιήσουμε είναι π.χ. όταν βρισκόμαστε σε ένα θορυβώδες πάρτι και εστιάζουμε στη φωνή ενός ατόμου ή εάν προσπαθούμε να μελετήσουμε σε ένα θορυβώδες δωμάτιο. Όταν επιστρατεύουμε την επιλεκτική προσοχή, μπορούμε να αποφύγουμε περισπασμούς, τόσο από εξωτερικές (π.χ. θόρυβος), όσο και από εσωτερικές (π.χ. σκέψεις) επιρροές.

Εναλλασσόμενη προσοχή (alternating attention): είναι η ικανότητα της νοητικής ευελιξίας, που μας επιτρέπει να μετατοπίσουμε την εστίαση της προσοχής μας και να μετακινηθούμε μεταξύ εργασιών που έχουν διαφορετικές γνωστικές απαιτήσεις. Μπορεί να εναλλάσσουμε την προσοχή μας μεταξύ δύο διαφορετικών εργασιών, που απαιτούν τη χρήση διαφορετικών περιοχών του εγκεφάλου. Η εναλλασσόμενη προσοχή χρησιμοποιείται συχνά στην καθημερινότητά μας, καθώς αλλάζουμε γρήγορα από μια δραστηριότητα σε άλλη, εστιάζοντας την προσοχή μας εκεί που χρειάζεται κάθε φορά. Για παράδειγμα, την χρησιμοποιούμε όταν διαβάζουμε μια συνταγή (εκμάθηση) και έπειτα την εφαρμόζουμε (πράξη). Επίσης, μπορεί να αφορά εναλλαγές μεταξύ άσχετων εργασιών, όπως το μαγείρεμα, ενώ, ταυτόχρονα, βοηθάμε το παιδί μας με τα μαθήματά του.

Διαιρεμένη προσοχή (divided attention): είναι η ικανότητα να επεξεργαζόμαστε δύο ή περισσότερες αντιδράσεις/ απαιτήσεις ταυτόχρονα. Συχνά αναφέρεται ως multi-tasking, καθώς κατανέμουμε την προσοχή μας σε διαφορετικές εργασίες ταυτόχρονα. Παραδείγματα διαιρεμένης προσοχής περιλαμβάνουν την παρακολούθηση μιας συνάντησης, ενώ ελέγχουμε τα email, τη συζήτηση με φίλους, ενώ ετοιμάζουμε το δείπνο ή τη συνομιλία στο τηλέφωνο, ενώ ετοιμαζόμαστε να βγούμε.

Με βάση όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, κατανοούμε ότι οι δύο πρώτοι τύποι προσοχής (διαρκής και επιλεκτική), χρειάζονται όταν πρέπει να εστιάσουμε σε ένα πράγμα τη φορά, ενώ τα άλλα δύο είδη (εναλλασσόμενη και διαιρεμένη), χρειάζονται όταν πρέπει να επικεντρωθούμε σε πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Αναγνωρίζοντας, λοιπόν, τις διαφορετικές ανάγκες για κάθε τύπο προσοχής, γίνεται φανερό ότι η ικανότητά μας να προσαρμοζόμαστε και να επιλέγουμε το κατάλληλο είδος ανάλογα την κατάσταση, είναι καθοριστικής σημασίας για την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητά μας σε διάφορες καθημερινές δραστηριότητες.

Ενημερωθείτε σήμερα!

Όσο πιο νωρίς ανιχνευθεί µια δυσκολία τόσο πιο εύκολη και αποτελεσματική θα είναι η αντιμετώπισή της.

Συμπληρώστε το ιστορικό.

Κλείστε ραντεβού