Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν σκεφτεί ποτέ πόσο σύνθετες διαδικασίες είναι η μάσηση και η κατάποση. Πόσοι μύες και όργανα συμμετέχουν προκειμένου να ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία; Και τι γίνεται εάν κάποια από αυτές τις διαδικασίες δεν έχει αναπτυχθεί σωστά; Πώς μπορεί ένα παιδί με αδυναμία στη μάσηση και την κατάποση να μάθει να ολοκληρώνει ασυνείδητα και σωστά αυτές τις διαδικασίες που το φοβίζουν ή το δυσκολεύουν τόσο πολύ;
Οι δυσκολίες σίτισης και κατάποσης (γνωστές και ως δυσφαγία) συμπεριλαμβάνουν δυσκολίες σε κάθε βήμα της διαδικασίας σίτισης. Από την εισαγωγή στερεών και υγρών από το στόμα μέχρι την είσοδό τους στο στομάχι και στα έντερα. Μια διαταραχή σίτισης ή κατάποσης συμπεριλαμβάνει αναπτυξιακά άτυπες συμπεριφορές απέναντι στις τροφές και τα υγρά, για παράδειγμα: να μην αποδέχεται το παιδί κατάλληλες για την ηλικία του τροφές και υγρά, να μην είναι σε θέση να χρησιμοποιεί κατάλληλες για την ηλικία του συσκευές (πιρούνι, κουτάλι κλπ) και σκεύη ή να μη μπορεί να φάει μόνο του. Ένα παιδί με δυσφαγία μπορεί να αρνείται το φαγητό, να δέχεται μόνο περιορισμένη ποικιλία ή ποσότητα τροφών και υγρών ή να επιδεικνύει κατά τη διάρκεια του γεύματος ανάρμοστη σε σχέση με την ηλικία του συμπεριφορά.
Είναι γνωστό ότι πολλά τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά εμφανίζουν προβλήματα σίτισης και κατάποσης. Η συχνότητα εμφάνισής της στα παιδιά με αναπτυξιακές διαταραχές είναι μεγάλη. Σημαντικά προβλήματα σίτισης έχουν αναφερθεί σε παιδιά με σωματικές αναπηρίες και ασθένειες και προωρότητα. Η αύξηση της παιδιατρικής δυσφαγίας οφείλεται στη βελτίωση των ποσοστών επιβίωσης των παιδιών που γεννιούνται πρόωρα με χαμηλό βάρος γέννησης και περίπλοκες ιατρικές καταστάσεις.
Αίτια των προβλημάτων στη σίτιση και την κατάποση στα παιδιά;
- γαστρεντερικές παθήσεις
- διαταραχές του νευρικού συστήματος (εγκεφαλική παράλυση, μηνιγγίτιδα, εγκεφαλοπάθεια)
- σχιστίες ή υπερώιο-σχιστία
- καρδιοπάθειες
- πρόωρος τοκετός/χαμηλό βάρος γέννησης
Τα συμπτώματα και οι ενδείξεις των προβλημάτων σίτισης και κατάποσης.
Στα πολύ μικρά παιδιά, αυτά μπορεί να είναι:
- άρνηση ορισμένων μορφών τροφής
- υπερέκταση ή ακαμψία του κορμού κατά το γεύμα
- εκνευρισμός ή μειωμένη εγρήγορση κατά το γεύμα
- Αλλαγή στο χρώμα του δέρματος (κυάνωση)
- Άπνοια
- παρατεταμένη σίτιση (πάνω από 30 λεπτά)
Στα γενικά σημεία περιλαμβάνονται:
- μειωμένη αύξηση βάρους ή ανάπτυξη
- βήχας ή τάση εμέτου κατά το γεύμα
- υπερβολική σιελόρροια ή διαφυγή τροφών/υγρών από τα χείλη
- συχνοί έμετοι
- γουργούρισμα ή βραχνή/βαθιά φωνή
- επανειλημμένη πνευμονία ή λοιμώξεις του αναπνευστικού
- δυσκολίες στον συντονισμό της αναπνοής με την κατάποση
- Κλάμα κατά τη διάρκεια της σίτισης
Ποιες είναι οι επιπτώσεις των προβλημάτων αυτών για τα παιδιά;
- αφυδάτωση ή κακή διατροφική κατάσταση
- Απώλεια βάρους ή έλλειψη του κατάλληλου βάρους
- κίνδυνος εισρόφησης (εισόδου τροφής ή υγρού στους αεραγωγούς)
- πνευμονία ή επανειλημμένες λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού που μπορούν να οδηγήσουν σε χρόνια πνευμονοπάθεια
- αμηχανία ή απομόνωση σε κοινωνικές εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν γεύμα
Πού μπορώ να βρω βοήθεια για το παιδί μου;
Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για τα πιθανά ιατρικά αίτια του προβλήματος κατάποσης. Ένας εκπαιδευμένος – πιστοποιημένος Παθολόγος λόγου και ομιλίας μπορεί να αξιολογήσει την σίτιση και την κατάποση και να προτείνει θεραπεία όταν χρειάζεται.
Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία βοηθά στο να υπάρξουν καλύτερα αποτελέσματα, καθώς όσο λιγότερο εδραιωμένες είναι τέτοιες συμπεριφορές τόσο πιο αντιμετωπίσιμες θα είναι.
