Floortime

Για να σχεδιάσουμε ένα θεραπευτικό πρόγραμμα, είναι βασικό να γνωρίζουμε πού βρίσκεται το παιδί αναπτυξιακά. Κάθε παιδί πρέπει να κατακτά με τη σειρά ορισμένα λειτουργικά συναισθηματικά ορόσημα (στοιχείο D), για να συνεχίζεται η συναισθηματική και νοητική ωρίμανσή του.

1. Αυτορύθμιση της συμπεριφοράς, κοινωνική αλληλεπίδραση και μάθηση του μωρού χάρη στην από κοινού προσοχή.
2. Εμπλοκή σε σχέσεις, σαν βάση για εσωτερίκευση προτύπων συμπεριφορών, εξαγωγή νοήματος από αυτές.
3. Αμφίδρομη επικοινωνία με διάφορα σήματα του μωρού.
4. Σύνθετη επικοινωνία με σειρές χειρονομιών που δημιουργούν μια πολύπλοκη εμπειρία κοινωνικής επίλυσης προβλημάτων και αίσθησης του εαυτού.
5. Συναισθηματικές ιδέες που επικοινωνούνται μέσω συμβόλων, όπως οι λέξεις και οι εικόνες.
6. Συναισθηματική σκέψη με πιο ρεαλιστικές, λογικές ιδέες. Tο νήπιο επενδύει σε σχέσεις και αναγνωρίζει τις διαφορές μεταξύ των ανθρώπων.

Το στοιχείο I (ατομικές διαφορές) περιγράφει τις βιολογικές διαφορές στην επεξεργασία των ερεθισμάτων, οι οποίες έχουν επίδραση στην ανάπτυξη και στη μάθηση. Έτσι, τα παιδιά μπορεί να αναζητούν ή να αποστρέφονται ερεθίσματα, να υπεραντιδρούν ή να υποαντιδρούν σε αυτά.
Το στοιχείο R (σχέσεις) περιγράφει τη μαθησιακή σημασία των σχέσεων με τους οικείους, τους δασκάλους, τους θεραπευτές, τους συνομηλίκους, και γενικά με τους άλλους. Το παιδί αισθάνεται πιο κοντά σε όποιον δείχνει να σέβεται τα ενδιαφέροντα του παιδιού και συμμετέχει σε αυτά.

Το Floortime είναι οι τεχνικές, με τις οποίες ακολουθούμε (και διεγείρουμε) τα συναισθηματικά ενδιαφέροντα του παιδιού (παιδοκεντρικό μοντέλο), εξερευνούμε τις ιδέες του, ενώ ταυτόχρονα προκαλούμε το παιδί να κάνει επαφή μαζί μας, να γίνεται δημιουργικό, αυθόρμητο, περίεργο, και να κατακτά όλο και περισσότερο διάφορες κοινωνικές, μαθησιακές και συναισθηματικές δεξιότητες (ανεβαίνοντας την ιεραρχική κλίμακα των αναπτυξιακών οροσήμων), ενώ εμείς επεκτείνουμε τη δράση και την αλληλεπίδραση, κινητοποιώντας όλες τις αισθήσεις και τις κινήσεις, τα συναισθήματα. Βοηθάμε το παιδί να μένει συγκεντρωμένο σε μας και στη δραστηριότητα και να εξασκεί δεξιότητες σκέψης: εμπλοκή με τον άλλο, αλληλεπίδραση, συμβολική σκέψη, λογική σκέψη.

Το Greenspan/DIR Model™, εκτός από το Floortime, περιέχει επίσης και διάφορες ασκήσεις επίλυσης προβλημάτων και περιλαμβάνει διεπιστημονική ομάδα με λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, ειδικό παιδαγωγό, αναπτυξιακό ψυχολόγο, και ενδεχομένως ψυχίατρο και επαυξητικές τεχνολογίες. Εκτός από λογοθεραπεία, εργοθεραπεία, φυσικοθεραπεία, ειδική διαπαιδαγώγηση, το Floortime μπορεί να συμπεριλαμβάνει συμβουλευτική υποστήριξη γονέων, εντατικά προγράμματα στο σπίτι, προγράμματα στο σχολείο.

Όλοι οι θεραπευτές θα πρέπει να ενσωματώσουν τις τεχνικές του, μαζί με τους στόχους αλληλεπίδρασης που προϋποθέτει, είτε πρόκειται για λογοθεραπεία, είτε για εργοθεραπεία, είτε για ειδική διαπαιδαγώγηση. Η επικοινωνία είναι από τις κυριότερες δυσκολίες των παιδιών με αυτισμό και άλλες διαταραχές της ανάπτυξης. Άρα το πρόγραμμά τους πρέπει να είναι επικεντρωμένο στο πώς θα μάθουν να επικοινωνούν, όχι στο πώς θα εκφέρουν απλά λέξεις. Τα παιδιά που κάνουν κλασική λογοθεραπεία έχουν μεν κέρδη, αλλά δεν κατορθώνουν να χρησιμοποιήσουν τις νέες τους δεξιότητες αυθόρμητα στην καθημερινότητα, αφού δεν τις έχουν μάθει μέσα σε ένα λειτουργικό, φυσικό, και συναισθηματικά πρόσφορο περιβάλλον. Η εργοθεραπεία και η λογοθεραπεία, σαν διαδραστικές θεραπείες, μπορούν μεν να βοηθήσουν πολύ, αλλά για να αυξήσουν την αποτελεσματικότητά τους, θα πρέπει να κάνουν χρήση των βασικών αρχών τού Floortime.