Ο όρος άρθρωση περιγράφει τις κινήσεις που πραγματοποιούν οι αρθρωτές (δηλαδή τα χείλη, η κάτω γνάθος, η γλώσσα, τα φαρυγγικά τοιχώματα και η μαλακή υπερώα), προκειμένου να επιτευχθεί η σωστή παραγωγή των ήχων (φωνημάτων) της ομιλίας. Τι συμβαίνει, όμως, στις περιπτώσεις που η ομιλία είναι δυσκατάληπτη και ποιοι είναι οι παράγοντες που την επηρεάζουν;
Αρχικά, οι στοματικές κινητικές ικανότητες συνδέονται με την ομιλία με έναν σύνθετο τρόπο, καθώς η μάσηση, η κατάποση και η αναπνοή σχετίζονται άμεσα με την ομιλία. Σε περίπτωση που κάποια στοματική δομή εμφανίσει δυσλειτουργία, είναι πολύ πιθανό να επηρεαστεί και η ομιλία. Η διαδοχοκίνηση, δηλαδή οι γρήγορες εναλλασσόμενες κινήσεις, για την παραγωγή μιας σειράς συλλαβών (π.χ. /pataka/), πολλές φορές, μας δίνει την δυνατότητα να αντιληφθούμε την κατάσταση της φωνολογίας ενός ατόμου.
Ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει την άρθρωση, είναι η παθολογική εξώθηση της γλώσσας. Τα βρέφη, καθώς καταπίνουν, προωθούν την γλώσσα τους προς τα εμπρός, κάτι που μετέπειτα δεν συμβαίνει. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, αυτή η συμπεριφορά εξακολουθεί να εμφανίζεται, με συνέπεια να επηρεαστεί η οδοντοφυΐα, να δημιουργηθεί ατελής σύγκλιση μεταξύ της άνω και κάτω γνάθου, αλλοιώνοντας, έτσι, την άρθρωση των φωνημάτων /s/, /z/, /ts/, /tz/, /ks/, /ps/.
Μια επιπλέον κινητική διαταραχή που επηρεάζει την φωνολογική εξέλιξη, είναι η αναπτυξιακή λεκτική απραξία, δηλαδή η δυσκολία στην αλληλουχία των κινήσεων για την παραγωγή φωνημάτων και συλλαβών. Τα παιδιά που παρουσιάζουν αυτή τη διαταραχή, εμφανίζουν πληθώρα φωνολογικών λαθών, τα οποία δεν είναι σταθερά.
Η ακοή επηρεάζει εξίσου την ομιλία, καθώς η κατάκτηση των φωνημάτων εξαρτάται άμεσα από την έκθεση στη γλώσσα του περιβάλλοντος. Οι ελλείψεις στην ομιλία των παιδιών με διαταραχές στην ακοή, ποικίλουν ανάλογα με τη σοβαρότητα και τον τύπο της βαρηκοΐας, την ηλικία που παρουσιάζεται, την ηλικία που ξεκινάει η παρέμβαση, αλλά και τη δυνατότητα του παιδιού να χρησιμοποιεί την υπολειπόμενη ακοή του. Η χρόνια μέση ωτίτιδα μπορεί, επίσης, να αποτελέσει παράγοντα για την ανάπτυξη της ομιλίας.
Όσον αφορά την οδοντοφυΐα, σύμφωνα με μελέτες, αν και σπάνια επηρεάζει την άρθρωση, στην περίπτωση που εμφανίζονται σοβαρές οδοντικές ανωμαλίες, όπως ατελής οδοντική σύγκλιση, αποκλίσεις ευθυγράμμισης σιαγόνας, και κρανιοπροσωπικές ανωμαλίες, λειτουργούν ανασταλτικά στην ανάπτυξη της ομιλίας.
Τέλος, ο επαρκής στοματικός μηχανισμός και συγκεκριμένα η στοματική δομή και φυσιολογία, καθώς και η αναπνοή, επηρεάζουν σημαντικά την ομιλία. Παράδειγμα ενός μη τυπικού στοματικού μηχανισμού, αποτελούν οι κρανιοπροσωπικές ανωμαλίες, όπως υπερωϊοσχιστίες. Στα άτομα αυτά, εντοπίζεται ρινική διαφυγή, υπερρινικότητα και φτωχή παραγωγή ήχων.
Όπως γίνεται, λοιπόν, κατανοητό, η άρθρωση είναι μια διαδικασία η οποία επηρεάζεται από ποικίλους παράγοντες. Έτσι, για την έγκαιρη διάγνωση πιθανών δυσκολιών, αρμόδιος είναι ένας λογοθεραπευτής, η συμβολή του οποίου είναι υψίστης σημασίας, καθώς προβαίνει στην αξιολόγηση, το σχεδιασμό και αντιμετώπιση των παραγόντων που χρήζουν παρέμβασης.
Ενημερωθείτε σήμερα!
Όσο πιο νωρίς ανιχνευθεί µια δυσκολία τόσο πιο εύκολη και αποτελεσματική θα είναι η αντιμετώπισή της.
Κλείστε ραντεβού
